کشور ایران نیز به عنوان یک کشور در حال توسعه با برخورداری از پتانسیل محیطی بالا و با داشتن پشتوانه تمدن، تاریخ و فرهنگی چند هزار ساله، از قابلیت ویژه ای برای توسعه صنعت گردشگری برخوردار است.

ایران با توجه به امتیازات ویژه ای که از نظر تنوع آب و هوا، جاذبه های طبیعی، تاریخ و ‏تمدن کهن، آثار باستانی و مذهبی، معماری، صنایع دستی، فرهنگی و جغرافیایی دارد، قابلیت بالایی برای تبدیل شدن به قلب گردشگری جهانی را دارد.

ایران از جمله کشورهایی است که با تکیه بر درآمدهای نفتی و در واقع اقتصاد تک محصولی خود، اتکاء شدیدی به درآمدهای حاصل از صادرات آن دارد؛ این شرایط باعث شده متغیرهای کلان اقتصادی با دنباله روی از قیمت جهانی در طول ‏زمان دچار نوسانات شدیدی شوند، بنابراین رهایی از درآمدهای نفتی در سایه افزایش صادرات کالاهای صنعتی، ‏محصولات کشاورزی و برنامه ریزی برای توسعه فعالیت هایی چون صنعت گردشگری امکان پذیر است.‏

اما با وجود این پتانسیل ها و جاذبه های گردشگری، گسترش و توسعه صنعت گردشگری از لحاظ شکوفایی به جایی که باید نرسیده و امکان بهره برداری مناسب از این پتانسیل ها هنوز محقق نشده است.

بر اساس گزارش سازمان جهانی جهانگردی، ایران رتبه دهم جاذبه های باستانی و رتبه پنجم جاذبه های طبیعی جهان را دارد که به دلیل عدم آماده سازی زیرساخت ها درآمد ایران از این صنعت چشمگیر نبوده است و سهم ایران از توریسم جهانی بسیار ناچیز است.

دلیل تأکید بر گردشگری طبیعی در ایران نیز به دلیل است که ایران جزو ده کشور نخست جهان از لحاظ جاذبه ‏های گردشگری میباشد.‏

براساس سالنامۀ آماری سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری در سال 1396، 5113524 گردشگر وارد کشور شده اند. که از این میزان 22 درصد با اهداف زیارتی یا گردشگری مذهبی و 20 درصد با هدف جهانگردی وارد ایران شده اند.

این در حالی است که براساس سند چشم انداز در افق 1404، جذب گردشگر در ایران باید 1/5 درصد و ‏درآمد آن 2 درصد رشد داشته باشد. ایران تا 1404 باید پذیرای 20 میلیون گردشگر با درآمدی حدود 25 میلیارد دلار ‏باشد.‏

اهداف گردشگری

هدف سفر یا گردشگری یعنی مهمترین هدفی که در صورت فقدان آن، سفر مذکور صورت نمی پذیرد را میتوان به دو گروه اهداف شخصی و اهداف تخصصی تقسیم کرد.

اهداف شخصی: مواردی در محدوده فعالیت های فردی یا خانواری را شامل می شوند.

اهداف تخصصی: دربرگیرنده مسائل مربوط به حرفه فرد یا مأموریت های کاری وی می باشد.

سفرهای گردشگری با اهداف مختلفی صورت میپذیرند که شامل گردشگری تجاری، گردشگری فرهنگی، گردشگری غذایی، گردشگری سلامت، اکوتوریسم و ... میباشد.

سیستم گردشگری

در برنامه ریزی گردشگری، گردشگری را باید به صورت سیستمی ترکیبی از عوامل عرضه و تقاضا در نظرگرفت. گردشگری موضوعی چند بعدی است، یک سیستم است؛ به دلیل همین خصیصه و این که هر سیستم از اجزایی تشکیل می شود، گردشگری نیز عناصر و اجزایی دارد که با ترکیب با یکدیگر، کلیتی را به وجود می آورند. برای ارتقاء هر سیستم نیاز به شناخت اجزا و کلیت آن وجود دارد. بر این اساس، نظام گردشگری، متشکل از عناصر زیر است:

-جاذبه ها و فعالیت های توریستی

- مراکز اقامتی

- تسهیلات و خدمات حمل ونقل

- عناصر مؤسساتی

- تأسیسات زیربنایی

- تسهیلات و خدمات توریستی دیگر

به بیان دیگر صنعت گردشگری با برخورداری از امتیازات منحصر به فرد همزمان چندین هدف را در فضای ملی یک کشور تأمین می نماید در حالی که صنایع دیگر هر کدام به تنهایی تأمین کننده بخشی از اهداف مورد نظر هستند.

توسعه پایدار گردشگری

توسعه پایدار گردشگری، فرایندی است که با بهبود کیفیت زندگی در کشور مقصد، تأمین تقاضای گردشگران و حفاظت از منابع طبیعی و انسانی در ارتباط است.

گردشگری پایدار، نیازمند جلوگیری از تخریب و انحطاط سیستم های اجتماعی، فرهنگی و اکولوژیکی جامعه میزبان است و ساکنان بومی باید از آن، منافعی را کسب کنند.

اهداف توسعه گردشگری

هدف اصلی گردشگری در زمینه اقتصادی بالا بردن سطح درآمد ساکنان و پایین آوردن بار تکفل، ایجاد فرصت های شغلی، رونق مشاغل محلی، استفاده از نیروی کار محلی در اداره مراکز گردشگری میباشد که میتواند به پویایی اقتصادی منجر شود.

در زمینه اجتماعی با ایجاد کاربری های گذران اوقات فراغت و جلب مشارکت مردمی میتوان ناهمگونی های اجتماعی را از بین برد.

از جمله اهداف فرهنگی در برنامه ریزی های گردشگری عبارتند از اجرای ارزش های کهن، شناساندن ارزش های تاریخی فرهنگی به گردشگران.

در نهایت توسعه گردشگری باید به ایجاد محیطی مطلوب برای ساکنان و گردشگران تبدیل شود.

ما بر آنیم تا با بنا کردن مجموعه عظیم گردشگری، تفریحی، تجاری و اداری ری فورت در ایجاد این محیط و در نهایت توسعه پایدار صنعت گردشگری قدمی کوچک و بنیادین در این راستا برداریم.